Yamaçparaşütü

“Yüzyıllardır devam eden uçabilme rüyası insanlık için hala aynı gizemini koruyor. Wright kardeşlerin ilk uçma girişiminden bu yana insanoğlunun yaratıcı ruhu gökyüzüne çeşitli şekillerde ulaşmamızı sağladı. Yakın bir zaman diliminde icat edilen yamaçparaşütleriyle ise gökyüzüne artık daha kolay ve daha ucuza ulaşabiliyoruz. Tüm dünyada yüz binlerce insan, yamaçparaşütleri ile doğada kuşlar gibi süzülmenin ve yeryüzüne kuş bakışı bakmanın keyfini çok kolay bir şekilde yaşamaya başladı.”

Yamaçparaşütü, kumaş ve iplerden oluşması nedeniyle sabit bir yapısı bulunmayan, bir çantada elde taşınabilen, tepeden koşarak kalkmaya olanak sağlayan ve rüzgâr-hava akımlarına eşlik edilerek yapılan bir doğa sporudur.

1940’lı yıllarda, Wright Kardeşler başarılı ilk uçuşlarının yanında birkaç parça perde kumaşından yaptıkları bir tür uçurtmayla başka bir havacılık olayına da öncülük etmişlerdir. Bu uçma denemelerinden sonra esnek yapıya sahip kanatlar üzerinde çalışma-denemeler yapılmış ve 1948’de basit Yelkenkanatlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalar sırasında kanatların bir bot, araba ya da bir kişi tarafından yerden havalandırılması önemli bir gelişme olmuştur.

1961 yılından sonra rüzgârla şişebilen ve süzülerek uçan paraşüt düşünülmeye başlanmıştır. 1968’de koşarak ya da ayakta kalkış üzerine makale ve el kitapları yayınlanmış, bununla beraber 1980’lere kadar paraşütle yamaçtan düzenli olarak kalkış yapılmamıştır.

Yamaçparaşütü sporu, 1980’li yıllarda Fransa ve İsviçre Alpleri’ndeki bir grup paraşütçünün Yelkenkanat pilotlarına özenerek dik yamaçlardan paraşütleri ile yamaçlardan koşarak uçmaya çalışmaları sonucunda ortaya çıkmıştır (uçaktan serbest paraşüt ile atlayan kişilere ‘Paraşütçü’, dik yamaçlardan yamaçparaşütü ile uçan kişilere ise ‘Yamaçparaşüt Pilotu’ denilmektedir).

İlk yamaçparaşütleri uçaktan yapılan serbest atlayış paraşütlerinin açılışı sırasındaki basınca dayanaklılığına göre tasarlandı. Ancak daha sonra bunun gerekli olmadığı görüldü ve kubbeler hava geçirmez özel bir kumaştan üretilmeye başlandı. Çok kısa bir süre sonra da yamaçparaşütleri kökenleri olan uçak paraşütlerinden çok farklı bir yapı kazandılar. Yüksek kaldırma gücüne sahip aerodinamik yapısıyla ve daha geniş kanat açıklığıyla Yelkenkanatlara şekil olarak benzemeye başladılar. Böylece yamaçparaşüt sporu giderek yaygınlaştı ve kutuplar dışında bütün kıtalardaki dağlarda rengârenk yamaçparaşütleri görülmeye başlandı.

Bu gelişmeye paralel olarak eğitim-öğretim programları yapıldı. Termik (yükselen sıcak hava akımı) ve rüzgâr kaldırıcıları kullanılarak uzun mesafe uçuşları gerçekleştirildi. Ancak bu hızlı gelişme beraberinde ciddi kazaların olmasına da neden oldu. Üreticiler de hem emniyeti hem de performansı artırmak amacıyla ve her yıl yeni gelişmelerle yamaçparaşütleri üretip bunları teste tabii tutmaya başladı ve uçuşlarda ilave olarak yedek paraşüt kullanılmaya başlandı. Ülkemizde yamaçparaşütü olarak adlandırılan bu spor her ülkede farklı bir şekilde tanımlansa da dünyada ağırlıklı olarak İngilizce ‘Paragliding’ olarak bilinmektedir.



  • İlk paraşüt denemeleri

    İlk paraşüt denemeleri

    Eski yamaçparaşütler.

    Yeni yamaçparaşütler


  • Türkiye’de Yamaçparaşüt Sporu?

    THK’da Yamaçparaşüt faaliyetleri;

    • 1987 - 1995 – Paraşüt Okulu bünyesinde yürütüldü.
    • 1996 - 2016 - Çok Hafif Hava Araçları Okul Müdürlüğü bünyesinde yürütüldü.
    • 2017 - Yamaçparaşüt Okulu’nun kuruluşu.
    • 2019 – Eğitimlerin ücretli olarak verilmeye başlandığı yıl.

    Türkiye’de yamaçlardan koşarak uçuş denemeleri ilk olarak THK Paraşüt Okulu’nda bulunan bazı paraşüt öğretmenlerince 1987’de yine uçak paraşütleri ile yapıldı. İlk denemeler sırasıyla; Erzincan-Çakırman Köyü, Adıyaman-Nemrut Dağı, Kayseri-Alidağ ve Ankara-Kızılcahamam’da oldu. İlk gerçek yamaçparaşütleri ise Türkiye’ye 1988 yılında girdi. Ülkemizin hemen hemen her bölgesinin bu sporun yapılmasına uygun elverişli tepe-dağlarla çevrili olması bu sporun ülkemizde de hızla yayılmasına yol açtı ve yayılmaya da devem etmektedir.


    Paraşüt Öğretmeni Orhan Özgülbaş’ın 1987 yılında Erzincan ve Nemrut Dağı’ndan uçak paraşütü ile yaptığı uçuşlar.

    1986 yılında, THK’nın gelir kaynaklarının elinden alınmasından doğan maddi zorluklar nedeniyle bu spor THK’da ancak 1995 yılında resmileşti. 1996 yılında yeni kurulan Çok Hafif Hava Araçları Okulu bünyesine alındı ve yamaçparaşütü eğitimlerine de böylece başlanmış oldu. THK’nın 1996 ve 1997 yıllarında organize ettiği ve dünyada ilk kez gerçekleştirilen ‘1. Dünya Hava Oyunları’ ile ülkemiz bu spor dalında da uluslararası boyutta tanındı. Ayrıca bu oyunların ülkemizde yamaçparaşütü sporunun tanınmasına ve gelişmesine de çok büyük katkıları olmuştur. Kısa bir geçmişi olmasına karşın, çok hızlı bir gelişme gösteren bu spor dalı ülkemizi, ülkemiz sporcuları da bu spor dalını çok sevdi.

    Yapılan eğitimler ve edinilen tecrübeler sonucunda THK’da; 2004 yılında ‘Yamaçparaşüt Sporu’, 2005 yılında da ‘Yamaçparaşüt Sporunun Gelişimi ve Yamaçparaşüt Kazaları’ adlı iki kitap yayınlanmıştır (THK’dan temin edilebilir).

    THK Yamaçparaşüt Kitapları

    2006 yılında THK’nın bir tanıtım projesi kapsamında THK Yamaçparaşüt Öğretmen Pilotu Orhan ÖZGÜLBAŞ ve onun yetiştirdiği Yamaçparaşüt Pilotu Savaş YIKILMAZ ülkemizin en yüksek dağı olan (5137 m.) Ağrı Dağı’ndan yamaçparaşütü ile uçan ilk pilotlar olmuştur. THK’da 2021 yılı sonu itibariyle 15.000 kişiye çeşitli seviyelerde yamaçparaşüt eğitimi ve sertifikası verilmiştir.

    2006– Ağrı Dağı zirvesi ve uçuşu.

    Yamaçparaşütü sonuçta bir uçuş sporu-havacılık dalı olması nedeniyle, uçuş emniyet kurallarına da koşulsuz uyulması mecburiyeti vardır. Uçuş emniyet kurallarının göz ardı edilmesi ciddi kazalara, sakatlanmalara hatta can kaybına yol açabilir. Bu sporun en önemli avantajlarından birisi ferdi olarak yapılabilmesi ve kolay temin edilebilir olmasıdır. Ancak bunlar aynı zamanda bu sporun en büyük dezavantajlarıdır da. Bu özellikleri nedeniyle bu spora başlangıç yapan bazı kişiler, yani daha işin çok başında ve öğrenci olmalarına rağmen usta-çırak usulü başta en yakın arkadaşları olmak üzere kişileri yanlış yönlendirmekte, onlara bu sporu öğretmeye ve uçurmaya çalışmaktadırlar. Günümüzde bu durum önlenebilmiş değildir ve tam anlamıyla önleyebilmek de mümkün görünmemektedir. Bu nedenle yamaçparaşüt eğitiminin ehil ellerde alınmasının hayati bir önemi ve zorunluluğu vardır. Unutulmamalıdır ki, havacılık çok okumayı ve eğitim gerektiren bir bilim dalıdır.

    Günümüzde Türkiye’de resmi olarak yamaçparaşüt eğitimleri THK’da ve THK’ya bağlı kulüplerde yamaçparaşüt öğretmenleri tarafından verilmekte ve belgelendirilmektedir. Bunun dışında farklı yerlerde (Okul Havacılık Kulüpleri, THK tarafından yetkilendirilmemiş özel kulüpler, şahıslar) verilen eğitimler usta-çırak usulü olarak değerlendirilmektedir.

    Yamaçparaşütü, kumaş ve iplerden oluşması nedeniyle sabit bir yapısı bulunmayan, bir çantada elde taşınabilen, tepeden koşarak kalkmaya olanak sağlayan ve rüzgâr-hava akımlarına eşlik edilerek yapılan bir doğa sporudur.

    Yamaçparaşütü günümüzde en keyifli ve heyecan verici havacılık sporlarından birisidir. Sportif hava araçları arasında en hafif, en ucuz, aynı zamanda ferdi olarak yapılabilen bir havacılık dalıdır. Kolay taşınabilirliği sayesinde uygun tepe veya zirvelerden uçuş yapılabilmektedir. Bu nedenle Dünyada en yaygın ve hızlı gelişen popüler bir spordur.

    Yamaçparaşütü ile tıpkı Planörler ve Yelkenkanatlar gibi yükselen sıcak hava akımlarını kullanarak havada kalmak, yüksek irtifalara çıkmak veya uzun mesafeler kat etmek mümkündür (2021 yılı sonu itibari ile yamaçparaşütünde uzun mesafe dünya rekoru 564 km, Türkiye rekoru ise 346 km’ dir).

    • YAMAÇPARAÜTÜ BAŞLANGIÇ KURSU(P1-P2)

      Amaç, kursiyere yamaçparaşüt sporunu tanıtmak, teorik eğitimlerden sonra ilk önce alçak uçuşlarla arkasından irtifa süzülüşleriyle ilerleme kaydederek kursiyeri yavaş yavaş irtifa uçuşlarına hazırlamak ve kursiyerin emniyet limitleri içinde uçmasını sağlamaktır. Kurs süresi, kursiyer sayısı ve meteorolojik koşullara bağlı olarak asgari 7 uçuş günüdür. Kursta her öğrenciye 60-350 m yüksekliğindeki tepelerden minimum 7 uçuş yaptırılır.

      Kursa Katılım Şartları;

      • - 16 yaşından gün almış olmak,
      • - En az 1.50m, en fazla 2.00 m boyunda ve en az 45 kg, en fazla 120 kg ağırlığında olmak,
      • - En az ilköğretim mezunu olmak,
      • - Sağlık yönünden uçuşa engel bir durumu bulunmamak,
      • - Kondisyon ve fiziği spora uygun olmak, şartları aranır.

    • YAMAÇPARAŞÜTÜ ORTA SEVİYE PİLOT KURSU(P3)

      Amaç, kursiyerin istikrarlı hava şartlarında yelken uçuşu ile tanışmasını ve emniyet limitleri içinde bunu geliştirmesini sağlamaktır. Kurs süresi, kursiyer sayısı ve meteorolojik koşullara bağlı olarak asgari 30 uçuş günüdür. Bu safhada 40 sorti/15:00 saat uygulamalı uçuş eğitimine ilave olarak kursiyerlere temel emercensi çalışmaları da yaptırılır.

      Kursa Katılım Şartları;

      • - Yamaçparaşüt Başlangıç Pilot Sertifikasına (P2) sahip olmak,
      • - Sağlık yönünden uçuşa engel bir durumu bulunmamak,
      • - Kondisyon ve fiziği spora uygun olmak, şartları aranır.

    • YAMAÇPARAŞÜTÜ PİLOT KURSU (P4)

      Amaç, kursiyerin tepe kaldırıcıları (rüzgâr) ve termikli şartlarda yelken uçuşunu geliştirmesini ve termal hava akımları içerisinde termik uçuşunu öğrenmesini sağlamaktır. Kurs süresi, öğrenci sayısı ve meteorolojik koşullara bağlı olarak 20 gündür. Kursiyere, minimum 20 sorti/10:00 saat uygulamalı uçuş eğitimine ilave olarak emercensi çalışmalarının tamamı da yaptırılır. Kursiyer bu uçuşlar içerisinde, 1 uçuşunda 1000 metre veya 2 uçuşunda 700’er metre irtifa kazanmalı ve en az 1 uçuşunda 02.00 saat veya 2 uçuşunda 1’er saat termik uçuşu yapmalıdır (uçuş süreleri GPS ile kayıt altına alınmaktadır).

      Kursa Katılım Şartları;

      • - Yamaçparaşüt Orta Düzey Pilot Sertifikasına (P3) sahip olmak,
      • - Sağlık yönünden uçuşa engel bir durumu bulunmamak,
      • - Kondisyon ve fiziği spora uygun olmak, şartları aranır.

    • YAMAÇPARAŞÜTÜ DENEYİMLİ PİLOT KURSU (P5)

      Amaç, kursiyerin limitler dahilinde her türlü hava koşullarında uçuşlarını geliştirmesini ve gösterilerde ve yarışmalarda olduğu gibi belirli bir baskı altında bilgilerini ve becerilerini artırıp emniyetli bir şekilde mesafe ve ırtifa uçuşu yapabilmesini sağlamaktır. Kurs süresi kursiyer sayısı ve meteorolojik koşullara bağlı olarak 20 gündür. Bu safhada kursiyerlere toplamda minimum 100 km doğrusal mesafe uçuşu yaptırılır. En fazla bir tane 15 km uçuş geçerli sayılmak üzere, 20 km altındaki uçuşlar dikkate alınmamak kaydıyla, en az 2, en fazla 5 uçuşta minimum 100 km uçuş yaptırılır.

      Kursa Katılım Şartları;

      • - Yamaçparaşüt Pilot Sertifikasına (P4) sahip olmak,
      • - Sağlık yönünden uçuşa engel bir durumu bulunmamak,
      • - 18 yaşını doldurmuş olmak şartları aranır.

      Eğitime Nasıl Başvurabilirim?

      • - Kursiyer İşlemleri Sistemi üzerinde kullanıcı açmanız gerekmektedir.
      • - Yeni kullanıcı formunu kaydettikten sonra e-posta adresinize gönderilen doğrulama linkini tıklayarak hesabınızı aktifleştirebilirisiz.
      • - Sisteme giriş yaptıktan sonra profil bilgilerinizi doldurmanız gerekmektedir.
      • - Son olarak profil bilgilerinin kaydedilmesinden sonra Tercihlerim sekmesinden size uygun eğitimlere başvuru yapabilirsiniz.